گفت‌وگو با اسماعیل رحیمی‌سروش، نویسنده و کارگردان «کتابخورها»
صداقت و احترام؛ شرط‌های ماندگاری در عرصه نمایش کودک
اسماعیل رحیمی‌سروش، نویسنده و کارگردان نمایش «کتابخورها» با بیان اینکه مسیر زندگی‌اش با تماشای نمایش کودک تغییر کرده است، از لزوم صداقت و احترام در تولید اثر برای کودکان به عنوان شرط‌هایی برای ماندگاری در این عرصه سخن گفت.
به گزارش ایران‌تئاتر، نمایش کودک «کتابخورها» به نویسندگی و کارگردانی اسماعیل رحیمی‌سروش از جمله آثاری گروه سنی کودکان است که از 25 بهمن تا 25 اسفند ساعت 17:30 در تالار هنر روی صحنه است.
رحیمی‌سروش درباره داستان این نمایش گفت: «این نمایش روایت تقابل عنکبوت با سوسک و موریانه‌هایی است که در یک کتابخانه زندگی می‌کنند.»
او ادامه داد: «من در دوران نگارش پایا‌ن‌نامه بازیگری‌ام در دوره کارشناسی به دنبال متنی برای موضوع «پداگوژی و تئاتر کودک» بودم. متن‌های زیادی مطالعه کردم و این ایده از آن زمان در ذهن من شکل گرفت. این ایده در ذهن من بود تا سال‌ها بعد که در سال 1392 متن نوشته شد و به عنوان بهترین متن جشنواره بین‌‌المللی تئاتر کودک و نوجوان- همدان انتخاب شد.»
این هنرمند با اشاره به گروه سنی مخاطبان این نمایش افزود: «کودکان، گروه سنی مخاطب این نمایش هستند و در بخش ترانه‌ها، محتوا و دیگر عناصر صحنه، اولویت را مخاطب کودک قرار دادم.»
رحیمی‌سروش گفت: «برای من اهمیت دارد که در کنار ایجاد فضای شاد و سرگرمکننده برای مخاطب، پیامی را نیز به او منتقل کنم. ضرورت دارد در نظر داشته باشیم که به هیچ عنوان مخاطب نباید ارتباطش با کار قطع شود. بر این اساس سعی کردم محتوا و پیام در زیرلایه کار باشد و در فضای بیرونی، احساسات متفاوت مخاطب را با نمایش همراه کنم.»
او ادامه داد: «تئاتر باید شرایط را برای آینده کودکان مهیا کند. خیلی مهم است که کودکان بتوانند در فضایی امن و کنار خانواده احساسات مختلف را تجربه کنند تا در آینده آمادگی لازم را داشته باشد.»
نویسنده و کارگردان نمایش «کتابخورها» با اشاره به اینکه حفظ و نگهداری کتاب برای او از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، افزود: «ما در ابتدا روی بحث فرهنگ مطالعه و آگاهی‌بخشی تاکید داریم. اینکه مطالعه چقدر می‌تواند برای حل مشکلات کمک‌کننده باشد، خودباوری، همدلی و اتحاد دیگر نکاتی است که در این نمایش به آن پرداخته شده است.»
او تصریح کرد: «من در زمینه موسیقی ابتدا به سمت موسیقی‌های کلاسیک رفتم چراکه می‌خواستم روی سلیقه مخاطب تاثیر بگذارم. اما از آنجا که این امر به زمان بیشتری نیاز داشت، در انتخاب موسیقی تغییراتی ایجاد کرد. البته همچنان به سراغ موسیقی‌های شیش و هشت نرفته‌ام. سعی کردم در این بخش به اصالت موسیقی توجه کنم، این موضوع ریسک داشت اما خوشبختانه به‌خوبی جواب داد.»
این هنرمند درباره بخش طراحی صحنه و لباس گفت: «در طراحی صحنه از دکوری عظیم استفاده کردیم. ما تنها دو سالن مناسب برای این نوع طراحی صحنه داریم؛ به همین دلیل بسیاری از هنرمندان به سمت دکورهای سبک، کم‌حجم با فانتزی کمتر می‌روند. این موضوعی است که قطعا دست‌اندرکاران تئاتر کودک به آن فکر کنند. البته بخش اقتصادی نیز در مینی‌مال شدن دکورها تاثیر دارد.»
رحیمی‌سروش همچنین توضیح داد: «متاسفانه در خوشبینانه‌ترین حالت با وجود فروش خوب هم هزینه‌ای که صرف شده، بازنمی‌گردد. به همین دلیل با توجه به علاقه‌ای که به دکورهای فانتزی دارم، شاید برای کارهای بعدی به سراغ دکورهای مینی‌مال بروم.»
او افزود: «من در نه‌سالگی به تماشای یک کار کودک نشستم و از همانجا تصمیم گرفتم تا تئاتر کار کنم و مسیر زندگی‌ام عوض شد. از آنجاست که می‌دانم بار مسئولیت کار کردن برای کودکان بسیار زیاد است. کار کودک کار ساده‌ای نیست و من حتی در انتخاب بازیگر و عوامل اصلا نمی‌توانم با افرادی که به کار کودک ساده و سطحی نگاه می‌کنند، همکاری کنم. اینکه افراد دغدغه کودک داشته باشند و با تمام وجود پای کار بیایند، از همه چیز برای من مهم‌تر است.»
این هنرمند فعال عرصه کودک گفت: «با توجه به تاثیر تئاتر در زندگی من، قطعا باید به این موضوع توجه داشته باشم که یک اشتباه چقدر می‌تواند در روند زندگی یک کودک تاثیر بگذارد. کار کردن برای کودکان بسیار سخت‌تر از کار با بزرگ‌سالان است. شما در اجرای نمایش بزرگ‌سال می‌توانی با 50 درصد انرژی روی صحنه باشی اما برای کودکان باید 100 درصد انرژی‌ات را بگذاری، چراکه کودک کاملا متوجه می‌شود و به تو اعتراض می‌کند.»
او ادامه داد: «صداقت و احترام در کار کودک بسیار ضروری است. اگر کار کودک صادقانه نباشد، هنرمندان در این عرصه ماندگار نخواهند نشد.»
رحیمی‌سروش در پایان سخنانش با اشاره به لزوم توجه به ذائقه مخاطبان گفت: «شرایط سخت زندگی باعث شده است تا بعضی از خانواده‌ها تنها به ابعاد شاد و سرگرمکننده اثر توجه داشته باشند، بدون اینکه سوالی برای کودک ایجاد شود. البته بسیاری از خانواده‌ها نیز به بخش پرسش‌گری و آموزش کودکان توجه زیادی دارند.»
گفت‌وگو: نگار امیری