دو روی سکه اجرای آنلاین نمایش
تئاتر همچنان محتاج حمایت بی‌شائبه مسئولان است

 نمایش "افسانه پری دریایی" به نویسندگی و کارگردانی رضا بیات ویژه گروه سنی کودک و نوجوان از یکشنبه 29 تیرماه اجرای خود را در تالار هنر از سر گرفته است. این نمایش در دومین شب اجرا یعنی شامگاه دوشنبه 30 تیر، به عنوان نخستین اثر نمایشی به همت سایت تیوال، تجربه اجرای آنلاین را نیز از سر گذراند؛ به این معنی که در هر شب اجرا علاوه بر تماشاگران حاضر در سالن نمایش، پوشش تصویری اجرای زنده "افسانه پری دریایی" برای کاربران اینترنتی و با مراجعه به سایت تیوال قابل دسترسی و مشاهده است. به این بهانه با رضا بیات در مورد اجرای این نمایش و تجربه نوآورانه در زمینه اجرای آنلاین گفت‌و‌گویی ترتیب داده ایم که در ادامه می خوانید:

ـ مختصری در مورد روند تمرینات و آمادگی این نمایش به منظور اجرای صحنه، توضیح دهید؟

نمایش"افسانه پری دریایی" از جمله آثاری است که پیش از شیوع بیماری کرونا آماده شد و حتی ما سال گذشته و قبل از اعمال قرنطینه، 15 شب اجرا داشتیم. زمانی که قرار شد مجدد این نمایش به روی صحنه برود، به شکل فشرده و با رعایت همه موازین و پروتکل‌های بهداشتی، تمرینات به همت دوستان خوبم از سرگرفته شد که البته ما برای اجرا در چنین شرایطی تا اندازه زیادی به تعدیل بازیگران به سبب خلوت شدن صحنه روی آوردیم. به هر حال این نمایش از آنجا که گروه عشق و علاقه به مخاطب خود دارد و سالهاست برای آنها کار کرده است با وجود همه شرایط، سختی‌ها و محدودیت‌ها آماده شد و بازیگران هر روز به عشق مخاطبان خود بسیاری از محدودیت‌ها را به جان خریده و حتی هر نوبت تست می‌شوند تا مشکلی برای تماشاگران حاضر در سالن پدید نیاید.    

ـ قرعه برای نخستین تجربه اجرای آنلاین به نام نمایش شما زده شد، قطعاً تجربه متفاوتی است و نیاز به  مجموعه‌ای از سازگاری‌ها از بازی بازیگران گرفته تا میزانسن کارگردان، طراحی نور و صحنه. این اتفاق را چگونه توصیف می‌کنید؟

به فال نیک می‌گیرم که این اتفاق با اجرای نمایش ما آغاز شد چرا که مخاطب هدف این نمایش قشری حساس هستند که به دلیل شرایط بیماری حاکم شاید به صلاح نباشد که زیاد در اجتماع و انظار ظاهر شوند. از مدیریت سایت تیوال هم کمال تشکر را دارم که این امکان را در راستای مجموعه همکاری هایی که این گروه به عناوین مختلف با ایشان داشته، فراهم کرده است اما از این مسئله مهم نباید غافل شد که به هر حال اجرای آنلاین اتفاقی تازه است که ممکن بود با هر نمایش دیگری به غیر از نمایش ما، کلید آن زده می‌شد، منظورم این است که این اتفاق و ابتکار باید برای تداوم و برون رفت از بن بست اقتصادی عرصه هنرهای نمایشی متأثر از کرونا و هر پیامد تلخ دیگری باید مورد حمایت از سوی مسئولان قرار گیرد. در افتتاحیه اجرای آنلاین این نمایش متأسفانه یک مسئول، یک مقام تصمیم گیرند و یک مدیر حامی را من در سالن مشاهده نکردم و این نمایش با حضور چند هنرمند دلسوز تئاتر کودک و نوجوان اجرا شد. به غیر از یکی دو مورد هیچ خبرنگاری در سالن حاضر نشد تا گزارشی از این اتفاق را منعکس کند؛ اینکه آیا چنین ابداع و ابتکاری کارساز است و یا نباید تداوم پیدا کند. اجرای آنلاین فکر و ایده خوبی است که موجب آرامش روانی خانواده‌ها می‌شود همینقدر که خود و فرزندانشان را با خیال آسوده در معرض اجرای زنده نمایشی می‌بینند که به دور از مخاطرات حاکم بر جامعه ما، پای سیستم رایانه یک اجرای تئاتر را شاهد هستند اما این اتفاق هم مانند هر اتفاق کارساز و مؤثر دیگری در حوره تئاتر بدون حضور مؤثر مسئولان و حمایت ایشان و رفع برخی محدودیت‌ها و آسیب‌ها، سرنوشت خوبی نخواهد داشت.

ـ خودتان با اجرای آنلاین چقدر موافقید آیا نسخه‌ای هست که آن را بتوان برای دوران پساکرونا هم تجویز کرد؟

بله. هر چند که حضور در سالن و تماشای نمایش از نزدیک و به اصطلاح رخ به رخ و دم به دم شدن بازیگران و تماشاگران در تئاتر لطف دیگری دارد که در اجرای آنلاین قطعاً شاهد آن نخواهیم بود. درست مثل تماشای بازی فوتبال از گیرنده های تلویزیونی است که به طور حتم حس و حال یک بیننده تلویزیونی با یک فردی که در استادیوم حاضر است و شاهد بازی فوتبال به شکل حضوری است متفاوت است. با این حال اما راهکار خوبی برای استقبال مطلوب تماشاگران از اجرای تئاتر است و به افزایش کمی مخاطبان تئاتر و رونق چرخه اقتصادی تئاتر کمک می‌کند. علاوه بر این ما در سراسر ایران با مناطقی مواجه هستیم که از نظر شرایط فرهنگی و هنری جزء نقاط کمتر برخوردار محسوب می‌شوند و شاید حتی یک سالن مختصر اجرای نمایش نداشته باشند. کاری به دوستانی که اجرای نمایش خود را به شکل آف لاین از طریق شبکه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارند ندارم اما معتقدم اجرای آنلاین با توجه به محدودیت ظرفیت سالن های نمایشی و تمایل و رغبت کم مخاطبان به حضور در سالن نمایش راهکار خوبی برای آشتی مردم به تئاتر است که می تواند در دوران پساکرونا نیز ادامه یابد.

ـ موفقیت اجرای آنلاین تا چه اندازه تضمین شده است؟

قطعاً موفقیت این طرح به یک شرط اساسی منوط است و آن اینکه مسئولان آن را به عنوان یک اتفاق جایگزین نگاه نکنند بلکه یک تمهید مکمل برای اجرای آثار نمایشی است به این معنی که قرار است اجرای آنلاین به بُعد کمی مخاطب تئاتر کمک کند و یا در شرایطی خاص که حضور تماشاگر در سالن نمایشی با مخاطراتی همراه است این امر موجب شود تا مخاطب با امنیت خاطر پای یک اجرای تئاتر بنشیند اما اگر نگرش مسئولان به این اتفاق به گونه ای باشد که مثلاً آن را جایگزین اجرای تئاتر به شکل حضوری کنند و با این توجیه که وقتی می شود اجرای آنلاین داشت لذا لزومی به حضور تماشاگر و به تبع آن تجهیز و به روز آمد شدن سالن های نمایشی و حمایت از گروه های نمایشی نیست، این تصور و تلقی به قیمت ریشه کنی تئاتر تمام خواهد شد و اساساً ماهیت و هویت نمایش و اجرای تئاتر را زیر سؤال می برد.

یادآور می‌شود، نمایش"افسانه پری دریایی" به نویسندگی و کارگردانی رضا بیات تا فرا رسیدن ایام محرم هر روز به غیر از شنبه‌ها ساعت 20 در تالار هنر به روی صحنه می رود و علاقه مندان به تماشای این نمایش چه به شکل حضوری و چه آنلاین می‌توانند به سایت تیوال مراجعه کنند.